Adamzat jemgiýetiniň ösüş taryhy köne bilen täzäniň arabaglanşygyndadyr. Her bir halkyň öz tebigatyna görä onuň edim-gylymy, däp-dessury, ýaşaýşa bolan garaýşy, tebigy aýratynlygy bar. Ýer ýüzünde ýaşaýan halklaryň ahlisiniň özüne mahsus bolan milli lybaslary bolup, olaryň arasynda türkmen halkynyň hem müň bir öwüşgünli, asyrlara barabar taryhy bolan köýnekdir -donlary, kürtelerdir-çabytlary, baş gaplar bilen bir hatarda bil guşaklaryň hem dürli görnüşleri bolupdyr.Türkmen halkynyň geýinmek däbi onuň ýaşaýyş durmuşy bilen baglanyşyklydyr. Halkymyzyň milli egin-eşikleri bu günki güne çenli özüniň asyl nusgasyny saklap gelýär. Mary welaýatynyň taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň sergi zallarynda sergilenýän eksponat birlikleriniň her birisiniň öz ykbaly, öz taryhy bolup ata-babalarymyzdan gelýän milli mirasymyz barada gürrüň bermäge esas berýän taryhy gymmatlykdyr. Türkmen halkynyň medeni mirasynyň şeýle janypkeşlik bilen ýygnalmagy muzeý gaznasynyň baýlaşmagyna getirýär we taryhy gymmatlyklaryň parhsyz ýitip gitmeginiň öňüni alýar. Milli mirasymyzy toplamakda her bir türkmen raýatynyň gatnaşmagyny gazanmak zerurdyr. Muzeý işleriniň biri hem obalardyr- etraplara iş saparlaryny gurnamak, bar bolan belli- belli senetçiler bilen, ýaşullar, kümüş saçly eneler bilen duşuşyklary gurnamak, gyzykly maglumatlary toplamakdyr. Ine, şeýle gurnalýan iş saparlaryň birinde nesibämiz çekip Mary etrabynyň „Altyn asyr“ daýhan birleşiginiň ýaşaýjylary bilen duşuşyk guradyk we obanyň ýaşaýjysy 1931-njy ýylda doglan Allaýewa Nurgözel ejäniň mamasyndan galan ýüň guşagyny wesýet edişi ýaly onuň nebereleri muzeýe sowgat berdiler„Türkmen her bir işe başlamazdan öň bilini berk guşar, onsoň onuň almajak galasy ýokdyr“ diýip gürrüňe başlady „bu guşagyň taryhy diýseň tasindir, sebäbi muny dokan aýal meniň mamam, özüniň golaklygyna garamazdan bu işe erjellik bilen ýapyşyp dokapdyr, menem ony gözümiň göreji ýaly şu wagta çenli sakladym, indem bilimi guşap iş etmäge gurbum çatanok, goý muzeýde dursun, geljekgi nesillermiz ene-mamalarymyzyň on barmagyndan çykan işlerini görsünler“-diýip bu bil guşagyny muzeýe sowgat berdi. Howwa, geýim geýmekde-de, özüňe zynat bermekde-de hiç hili tötänleýin zat ýok. Ini bir garyş dört barmak, uzynlygy üç metre barabar, öwadan reňkli nagyşlar bilen bezelen bu bil guşak, bu günki gün biziň muzeýimiziň tekjesini bezäp, dokmaçylyk senediniň bir görnüşi barada gürrüň berýär. „Eşiden deň bolmaz gören göz bilen“ diýilişi ýaly muzeýler hakynda aýdylan gürrüňleri eşdeniňden muzeýe gelip taryhy gymmatlyklary öz gözüň bilen görseň olar barada gyzykly maglumatlary diňleseň has hem tasiri uly bolar.